Tijdens de wandeling door Hollum wordt op cruciale locaties stilgestaan voor een deel van het verhaal over de tocht die de commandeur maakte in 1777 en 1778. Hij voer naar het noorden om walvissen te vangen, voor het spek en de olie, maar hij kwam zonder Jufvrouw Klara en zonder een blokje walvisspek terug. Wat hij op zee, op het ijs, op het vasteland van Groenland, bij de Inuït en bij de Denen in hun nederzetting beleefde vertellen we tijdens deze tocht. Voor Kat en zijn mannen was het een barre tocht, voor ons, ongeveer 250 jaar na dato, wordt het een vermakelijke dorpswandeling.
Het Verhalenpad is een belevenis, voor zowel de deelnemers als de verteller, voor jong en oud, voor badgast, eilandbezoeker en voor Amelanders. Ga mee op Verhalenpad: we geven honderd procent leuke wandeling garantie en je leert Ameland van een onverwachte kant kennen.
 |
| Portret van Hidde Kat door Bart Wisbrun |
 |
| De ommekeer van O.P. Lap |
In 2023 is Verhalenavond op 17 november. Dat is tevens de Avond vol Verhalen van Expeditie Ameland 2023, a storytelling adventure met als thema Living with the Elements.
Zet alvast maar in je agenda.
Verhalenavond op Ameland kon in zowel De Vlindertuin als in de Heerskamer ook publiek begroeten uit de provincie en uit Leeuwarden. Zij waren op het eiland voor de Kunstmaand en hadden al bedroefd tegen elkaar gezegd dat ze nu de Verhalenavond misten. Maar niks van dat alles. Op het eiland troffen ze op diverse plekken aankondigingen van Verhalenavond in De Zwaan en in De Vlindertuin. Ze konden toch en genoten.
Dit is het van enthousiasme stuiterende persbericht van Verhalenavond zelf:
Verhalenavond een groot succes!
Persoonlijke verhalen maakten zichtbaar indruk op publiek
Vrijdagavond 18 november heeft in Fryslân het grootste verhalen evenement van Nederland plaatsgevonden. Tijdens Verhalenavond hebben meer dan 150 vertellers bijna 175 verhalen verteld. Verspreid over 100 unieke locaties in 44 dorpen en steden hebben naar schatting ruim 3500 bezoekers naar persoonlijke verhalen geluisterd.
De vertellers hebben dit jaar met het thema de ‘Ommekeer’ inspirerende en herkenbare verhalen verteld. De verscheidenheid in verhalen was dan ook groot. Soms was het publiek tot tranen toe geroerd en op andere plekken werd juist veel gelachen. ‘Prachtjûn hân yn Wommels mei trije hiele ferskillende, mar moaie ferhalen’ aldus een reactie uit het publiek.
“Ferhalen meitsje it ûnbegrypelike befetlik” zo zegt verteller Hylke Speerstra.
Op elke plek heeft iedereen op zijn eigen wijze Verhalenavond georganiseerd, zo ging je in Sneek wandelen langs ‘oorlogsherinneringen’ in de stad. In Warns gingen de bezoekers zelf aan de slag, voorzien van een zaklamp en schep konden de deelnemers via een speurtocht zoeken naar verhalen op sfeervolle locaties in het dorp.
Kinderen deden dit jaar ook mee!
Extra bijzonder was de deelname van kinderen aan Verhalenavond. De kinderen uit de groepen 6 en 8 van van de basisschool De Burgerschool uit Dokkum en De Blinker uit Bolsward hebben overdag verhalen gedeeld met hun klasgenootjes. Ook hier was het thema De Ommekeer; zo vertelde een deelnemer over een gaaf concert waar hij gezongen had maar ging het ook over pesten en vluchten uit een onveilig land. Allemaal hadden ze hun eigen persoonlijke verhaal. ‘Voor herhaling vatbaar’ reageerde één van de leerkrachten.
‘We kijken terug op een avond vol bijzondere ontmoetingen. We krijgen terug dat mensen nu al zin hebben in volgend jaar’, vertelt Wini Weidenaar, projectleider van Verhalenavond. ‘Deze vijfde editie van Verhalenavond laat zien dat dit evenement elk jaar meer bekendheid krijgt. We hopen een traditie te laten herleven, dus dat Verhalenavond jaarlijks bij mensen in de agenda komt te staan’, sluit Wini af.
Verhalenavond 2022 was de vijfde editie en is een productie van Pier21! Vanaf nu staat Verhalenavond elk jaar gepland op de derde vrijdag van november, in 2023 is Verhalenavond dus op 17 november. Voor het thema voor volgend jaar laten wij ons inspireren door de vertellers.
 |
| Scheepsportret van Laps schip |
Ameland Vertel! doet weer mee aan de Friese Verhalenavond, de lustrumeditie. De twee locaties waar verteld gaat worden zijn de Heerskamer in Herberg De Zwaan in Hollum en De Vlindertuin in Nes. Verschillende vertellers van Ameland Vertel! vertellen op 18 november over een ommekeer: Joke Mosterman, Tzeitl Locher, Selma Dubbeld, Dimphy Timmers, Jester-Nynke Schoustra en schrijver dezes treden aan. Een groot deel van de verhalen berust op waargebeurde geschiedenissen, zoals die over Olfert Pieter Lap.
De Ommekeer van O.P. Lap
Het thema van deze Verhalenavond is De Ommekeer en mijn verhaal gaat over de ommekeer van gezagvoerder Olfert Pieter Lap: De Ommekeer van Olfert P. De foto is van een gouache van het schip waar hij als kapitein op voer, de Christina Agatha. Het origineel is te zien in het Sorgdragershuuske van Museum Sorgdrager. Het hangt in de kamer met de bijbelse wandtegels en de bedsteewand. Boven een van de bedsteden hangt het. Als er toch iemand een ommekeer heeft gemaakt dan is het O.P. Lap wel, al ging dat buiten hemzelf om. Een bijzonder verhaal over een bijzondere man en een heel bijzondere gebeurtenis.
Eerste verhaal om 19:00 uur
Verhalenavond begint om 19:00 uur. De eerste ronde van drie verhalen begint om 19:00 uur, de tweede ronde start om 20:00 uur.
De verhalen op Ameland duren ongeveer 15 minuten en als er plek is kan publiek tussen twee verhalen door binnenkomen en aanschuiven.
Is er na 20:45 uur nog publiek dat de drie verhalen wil horen, publiek dat bijvoorbeeld eerst in Nes wil luisteren en daarna nog graag Hollum wil horen, dan vertellen we nog een derde ronde, die begint om 21:00 uur.
Verhalenavond
In De Zwaan vertellen Selma, Tzeitl en Jeanet.
☺Selma vertelt 'De oude vrouw peinst over haar jeugd'
☺Tzeitl vertelt 'De plannen van de koning'
☺Jeanet vertelt 'De Ommekeer van Olfert P'
In De Vlindertuin vertellen Joke, Dimphy en Jester Nynke.
☺Joke vertelt 'Ik heb een schip gekocht'
☺Jester Nynke vertelt 'De Plaats of De Boerderij'
☺Dimphy vertelt 'Hanneke tanneke toverheks'
Verhalenavond is dit jaar voor de vijfde keer, een lustrum, en elke keer deed Ameland Vertel! mee. Verhalenavond is een productie van Pier21.
 |
| De schatkaart met de rijmraadsels |
De schatten bestonden uit een schatkistje met iets waardevols erin: bloemen van de kinderen van de kindernevendienst, sterren van bewoners van De Stelp, een venkrijs gemaakt door kinderen van de knutselclub in Ons Hol, een raku gestookte schelp van Joke Kiewiet en een walvistafereel in een trommeltje, gemaakt door kunstenares Josie Beszant uit Groot Brittannië. Daarbij zat in elk schatkistje een korte weergave van een verhaal. De schatvinders konden een verteller bellen om het verhaal in een privé voorstelling te vertellen.
Simon Heywood maakte voor elke locatie een rijmraadsel. Hij deed dat in het Engels en Frank Belt vertaalde dat in het Duits en Dimphy Timmers in het Nederlands. Alleen al die rijmpjes zijn kunstwerkjes.
 |
| De schat die door Josie Beszant was gemaakt |
 |
| De schat met de sterren van De Stelp en schelp van Bij Risje |
 |
| Een schelp van Bij Risje en bloemen van de kinderen van de kindernevendienst |
 |
| Tzeitl vond de venkrijs in De Zwaan |
 |
| Joan pakt haar schat uit, een schelp van keramiek |
 |
| Joan is heel blij met haar raku schelp |
 |
| Jester Nynke laat haar schat zien, een schelp van Bij Risje |
 |
| De schat bij Zilt, in de oksel van de kastanje |
 |
| Shonaleigh Cumbers en Frank Belt bereiden voor |
 |
| De twee jongens spreken na afloop nog even met Shonaleigh |
Het was een mooie avond en een prachtig slot van het vertelevenement met workshops in Sier aan Zee, Treasure Hunt over het gehele eiland en de afsluiting in De Plaats.
 |
| Workshop in Sier aan Zee |
 |
| Workshop in Sier aan Zee |
 |
| Workshop in Sier aan Zee |
 |
| Shonaleigh vertelt in De Plaats |
 |
| Tales from my grandmother's lips |
 |
| Bloody Mary's op het piratenschip van Sier aan Zee |
Op 15 september is er een ingelast Verhalenpad. We vertrekken om 16:00 uur vanaf het beeld.
Lees hier meer over het Verhalenpad.
 |
| Verhalenpad van Hidde Kat |
 |
| De verteller en haar oud oud oudoom Hidde |
Het Verhalenpad is een belevenis, voor zowel de deelnemers als de verteller, voor jong en oud, voor badgast, eilandbezoeker en voor Amelanders. Ga mee op Verhalenpad: we geven honderd procent leuke wandeling garantie. Het duurt ongeveer anderhalf uur en je hoort en ziet dingen die je nog nooit gehoord en gezien hebt.
Iedereen heeft een ommekeer beleefd. Het is mooi om daarover te vertellen en het is zo fijn om daar met elkaar naar te luisteren en het verhaal zo te delen. Omdat we onszelf daarin kunnen herkennen.
 |
| Het pad dat nu O.P. Lapstraat is |
 |
| Jeanet en haar oud oud oudoom Hidde |
Het Verhalenpad is een belevenis, voor zowel de deelnemers als de verteller. Ga ook mee op Verhalenpad. Het duurt ongeveer anderhalf uur en je hoort en ziet dingen die je nog nooit gehoord en gezien hebt.
Het Verhalenpad van Hidde Kat is een bijzondere, interessante en grappige wandeling. Het is een ontdekkingstocht van ongeveer anderhalf uur door Hollum, langs bekende en onbekende plekken die iets met de commandeur ter walvisvaart Hidde Dirks Kat van doen hebben. Zonder verheerlijking van de walvisjacht, maar met een indringend inkijkje in een bijzondere bedrijfstak van een paar eeuwen geleden.
Het Verhalenpad begint om 14:00 uur bij het beeld van Kat aan de H.D. Katstraat. Van daar gaat het met tussenstops vol verhalen, feiten en hilarische anekdotes in een slinger door het dorp, om te eindigen bij De Zwaan. Daar zal Kat ongetwijfeld wel eens een borreltje hebben gedronken, want Herberg De Zwaan stond er in zijn tijd ook al.
 |
| Gids Jeanet de Jong tijdens de Bunkerexcursie |
Boeken kan via Amelander Musea, via deze link en via VVV Ameland.
 |
| Deze bunker is (alleen) tijdens de excursie te bezoeken |
Om 14:00 uur en om 16:00 uur is er een verhalenronde met twee verhalen die ik mag vertellen. In het Bunkermuseum, in de duinen achter Sier aan Zee.
Het eerste verhaal heet 'Lenie uit Amsterdam' en vertelt over een kind dat aanvankelijk drie weken en later nog een keer een paar maanden op het eiland verbleef in een gezin dat eerst vreemd voor haar was maar alras vertrouwd werd. Lenie was een van de vele oorlogskinderen. In hetzelfde gezin in Hollum verbleven ook twee Amsterdamse jongetjes, Bennie en Loekie.
Het tweede verhaal heet 'Wij mogen niet meer zwijgen' en gaat over Kardinaal Johannes de Jong die als Jan de Jong in Nes geboren werd en op Ameland opgroeide. In de oorlogsjaren was hij Aartsbisschop van Utrecht en woonde en werkte hij in het Aartsbisschoppelijk Paleis aan de Maliebaan in Utrecht, de straat waar ook het kantoor van de zaakgelastigde van nazi Rijkscommissaris Seyss-Inquart stond. De Maliebaan was een spannende straat in de jaren 1940 tot 1945.
Bekijk hier het hele programma van de dag.
